Badmode door de eeuwen heen
– door Christine Geense / Notorious Clothing
Het was “an itsy bitsy teenie weenie yellow polka dot bikini”, waardoor vrouwen in de jaren zestig massaal hun badpak overboord kieperden. Het lied gaat over een meisje wiens bikini haar zo zelfbewust maakt, dat ze zich eerst in haar kleedhokje verstopt, vervolgens in een deken gehuld op het strand blijft zitten en daarna, als ze dan eindelijk is gaan poedelen, het ijskoude water niet meer uit durft te komen. Zanger Brian Hyland scoorde er een grote hit mee en zorgde bijna terloops voor een marketingstunt van ongekende omvang. De bikini – tot dan toe te obsceen voor de gewone vrouw – was ineens helemaal groovy.
Tegenwoordig is de bikini niet meer weg te denken uit ons strandbeeld en zijn er geweldig veel variaties in vrouwenbadkleding denkbaar; van monokini’s tot positiebadpakken en de stringbikini (die z’n populariteit in de jaren negentig overigens óók aan een liedje te danken had: thong thong thong thong thong!). Maar om daar te komen, was er eerst flink wat strijd nodig. Duik gezellig met ons mee in de geschiedenis van de badmode.
Ca. 1800 – 1870
Last van weer zo’n vrouwenkwaal? In de 19e eeuw word je als (welgestelde) dame vaak meteen naar het strand gestuurd. De heilzame werking van de zilte lucht en het verkwikkende zeewater moet wonderen doen voor je migraine, hysterie of hersentumor. Om te voorkomen dat je in je genezingsproces ook maar een centimeter onzedelijkheid toont, wordt de bathing machine bedacht. In dit kleine huisje op wieltjes, dat door een paard (of sterke vent) de zee in wordt getrokken, kun je je in alle privacy omkleden en daarna het water in plonsen. Dit geldt niet alleen voor ‘ziekelijke’ vrouwen; ook de rijkere dames die plichtgetrouw aan ontspanning doen, mogen graag een beetje pootjebaden. Dit doen ze in lange wollen of flanellen, zwarte badjurken, veelal gedragen met een wijde zwempantalon eronder.
Ca. 1870 – 1900
Aan het eind van de 19e eeuw verandert de mode: patronen (zoals zwart-wit gestreept) en kleuren raken in. De badjurken hebben gepofte mouwtjes en een matrozenkraag. Ze worden gecombineerd met kousen of een wijde broek, die nu tot de knie mag reiken, veterlaarsjes en een hoedje. Geleidelijk aan verdwijnen de lange mouwen en worden de kousen doorzichtig. Maar het codewoord is, en blijft, ‘zedigheid’. Vrouwen naaien gewichtjes in de naden van hun badkleding om te voorkomen dat de boel opkruipt tijdens het zwemmen.
1900 – 1930
“Ik kan niet zwemmen in méér kleding dan je normaal gesproken aan de waslijn hangt”, vindt de Australische profzwemmer Annette Kellerman. Met haar zelf ontworpen badpak – naakte armen, pijpjes tot halverwege het bovenbeen – plaveit ze de weg voor het badpak zoals we dat nu kennen. Wel veroorzaakt ze flink wat commotie. In 1907 wordt ze zelfs gearresteerd op het strand, wegens onkuisheid. Maar, met ophef komt publiciteit. Niet lang daarna ziet haar eigen Annette Kellerman-badpakkencollectie het licht.
De firma Jantzen ontwerpt in 1920 het eerste elastische zwempak. Let wel, ‘zwempak’, geen badpak: zelfs de term is nieuw. En het houdt niet op met de primeurs: tijdens de allereerste Miss America-verkiezing, in 1922, paraderen de deelneemsters rond in zwempakken met korte pijpjes of rokjes. Nooit eerder was er zó veel huid te zien.
1930 – 1950
De eerste two piece – eigenlijk een tweedelig badpak – ontstaat uit de praktische noodzaak om in de jaren rond de Tweede Wereldoorlog zuinig om te springen met materialen. Het broekje van de two piece komt tot over de navel, in tegenstelling tot wat de Franse ingenieur Louis Réard in 1946 ontwerpt en wat hij “kleiner dan ’s werelds kleinste badpak” noemt. Vier dagen daarvoor heeft het Amerikaanse leger nucleaire tests uitgevoerd op Bikini Atoll. Réard hoopt dat zíjn uitvinding net zo explosief zal zijn. En ja, de bikini is precies dat. De ingehuurde Parijse modellen durven het letterlijk en figuurlijk niet aan. Réard moet speciaal exotische danseres Micheline Bernardini inhuren om zijn creatie te kunnen showen.
1950 – 1970
Alle vrouwen willen in de jaren vijftig wel zo’n mooi figuur als Marilyn Monroe of Bettie Page. Ze gaan massaal op dieet (om áán te komen) en de badpakken helpen een handje mee door alle curves met shapewear in de juiste richting te duwen. In de jaren zestig is het echter weer Twiggy’s lijf dat de dienst uitmaakt. De bikini slaat eindelijk echt aan (itsy bitsy teenie weenie!) en de kleuren en patronen ervan volgen de mode. Grafische en psychedelische prints, tie-dye: het komt allemaal voorbij.
V.l.n.r.: Marilyn Monroe, Twiggy, en Pam Grier in een gehaakte (!) bikini in de film Coffy (1973) |
1970 – 2000
De opmars van de bikini is niet te stuiten. De broekjes worden kleiner en vallen nog lager onder de navel, de bovenstukken veranderen in ieniemienie driehoekjes. In de jaren negentig komt daar, onder andere dankzij Baywatch, nog een zeer hoog uitgesneden variant bij: hoe meer opgetrokken richting de taille, hoe beter. Aan het eind van de jaren negentig worden we nog even getrakteerd op de stringbikini en daarna wordt het rustig, qua trends.
2015
Anno 2015 zijn sexy en classy allang geen tegenpolen meer. Volle rondingen mogen net zo goed gezien mogen worden als prachtige platte buikjes. En it’s not just yellow dots anymore: met de huidige, haast oneindige keuze in pakken en kini’s is er werkelijk geen enkele reden om je te verschuilen in het badhokje, je lijf te verhullen met een deken of uit het zicht te blijven in het zeewater.
Maar hoe krijg je nu dat perfecte bikinilijf? Dat is gelukkig heel simpel. 1. Trek je kleren uit, 2. trek een bikini aan. Et voilà! Of je nu wil verhullen of flaunten, iets wil negeren of accentueren, het belangrijkste is, ook voor badmode: dress gorgeous, look gorgeous, feel gorgeous. En mocht je je toch eens onzeker voelen, denk dan maar zo: er is in elk geval niemand die je ervoor zal arresteren. Plons!